Oczyszczalnia ścieków - budynek administracyjny i przepompownia

To co widzimy na zewnątrz: domy, ulice, parki, skwery - to tylko część miasta. Pokaźnej części współczesnego miasta - bardzo ważnej i kosztownej, - na co dzień nie dostrzegamy. Gdyby nie ukryte pod ziemią rury i kanały, w naszych mieszkaniach nie ciekłaby z kranów zimna i gorąca woda, nie grzałyby kaloryfery "karmione" przez Ciepłownię Miejską, nie docierałby gaz przewodowy, sami też musielibyśmy się troszczyć o usuwanie płynnych i półpłynnych nieczystości.

Czy bez podziemnej infrastruktury możliwe by było funkcjonowanie współczesnego miasta? Trudno to sobie wyobrazić. - Oczywiście do niedawna miasta obywały się bez bieżącej wody, kanalizacji itp. Ale, po pierwsze, były to o wiele mniejsze skupiska ludzi (jeszcze przed 200 laty miasto 2-tysięczne uważane było za duże) a, po drugie, co to było za życie ... Z relacji obieżyświatów dowiadujemy się, że wjeżdżających do średniowiecznego grodu podróżników witał z daleka potężny smród, a w stertach śmieci grasowały hordy szczurów, atakujących nawet śpiących ludzi. Nic dziwnego, że w miastach średniowiecznych, a nawet jeszcze XIX-wiecznych, mieszkańców dziesiątkowały choroby zakaźne a co jakiś czas "morowe powietrze" (epidemie dżumy lub cholery) wyludniało całe regiony.

Na szczęście nam te niebezpieczeństwa nie zagrażają. - Dziś w Sierpcu, prawie do wszystkich mieszkańców dociera zdrowa, bieżąca woda wodociągami i przyłączami o łącznej długości 111 km (równa to się mniej więcej odległości, z Sierpca do Warszawy). Uzyskanie wody o dobrej jakości i smaku - a sierpecka do takich należy - nie jest sprawą prostą. - Uzdatnianie wody tłoczonej do wodociągów miasta Sierpca oraz ościennych wiosek (Borkowo Kościelne, Białe Błoto, Piaski) odbywa się w Stacji Ujęcia i Uzdatniania Wody, położonej przy ul. Mickiewicza w sąsiedztwie Ogródków Działkowych. Wydajność Stacji Ujęcia i Uzdatniania Wody. to 9600 m³ na dobę; natomiast aktualny średni pobór wody przez odbiorców to ok. 2500 m³na dobę. Pić więc i pluskać się możemy do woli, a także budować nowe osiedla i fabryki bez obawy, że zabraknie wody. Nowoczesna Stacja Ujęcia i Uzdatniania Wody została wybudowana w roku 1958, następnie od roku 1972 do dziś jest sukcesywnie moder-nizowana i rozbu-dowywana. Samo ujęcie wody składa się z siedmiu studni głębinowych eksploatowanych naprze-mian po 2-3 każdo-razowo. Głębokość studni waha się od 64 do 114 m poniżej poziomu gruntu. Woda surowa pochodząca z utworów czwartorzędowych dostarczana jest do stacji wodociągowej rurociągiem o średnicy 200 mm i poddawana następnie klasycznej obróbce - tj. redukcji zawartości żelaza i manganu. Po wymieszaniu wody i powietrza w agregatorach, związki żelaza zamieniają się w wodorotlenek żelaza stanowiący zawiesinę. Następnie woda poddana jest procesowi oczyszczania na filtrach piaskowych (odżelaziaczach). Po oczyszczeniu na filtrach piaskowych, woda kierowana jest do zbiorników wody czystej. Dalej pompy drugiego stopnia podają wodę uzdatnioną do sieci miejskiej. Cały proces tłoczenia wody jest zautomatyzowany w ten sposób, że niezależnie od ilości wody zużywanej przez mieszkańców jej ciśnienie jest stałe. Tłoczenie wody do sieci miejskiej odbywa się przez wodomierz przewodami o średnicy 400 mm. Kontrolą jakości wody zajmuje się na bieżąco laboratorium "Empegek" oraz Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sierpcu.

Dostarczenie czystej wody do naszych mieszkań i zakładów pracy to jedna strona problemu. Wiele trudu trzeba następnie włożyć, by powstające z wody ścieki zamienić z powrotem w czystą wodę. Tu rzeczywistość nie wygląda tak różowo; jak w wypadku wodociągów. Długość kanałów i przyłączy sanitarnych wynosi 22 km - jest więc 5-krotnie krótsza niż sieci wodociągowej. 0 ile przyłączy wodociągowych jest 1896 to sanitarnych tylko 491. Oznacza to, że znaczna część miasta nie korzysta z dobrodziejstw sieci kanalizacyjnej.. Cała prawobrzeżna część miasta, a także mieszkańcy domków przy wielu peryferyjnych uliczkach w innych częściach miasta, gromadzą nieczystości w szambach przydomowych, co wiąże się dla nich z wieloma niedogodnościami i zagrożeniami. Dostarczanie miastu wody i odprowadzanie nieczystości to nie koniec problemów. Nieoczyszczone ścieki z 20-tysięcznego miasta zatrułyby na przestrzeni wielu kilometrów rzekę nawet większą niż Sierpienica. Należy więc ścieki oczyszczać.

Budowę Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Sierpcu (I etap) zakończono w roku 1972 (jej funkcjonowanie warunkowało uruchomienie Browaru). Zlokalizowano ją na skraju północnej części miasta nad rzeką Sierpienicą. Od tego czasu jest sukcesywnie rozbudowywana i modernizowana, jej obecna przepustowość wynosi 9113 m³ na dobę. Dopływające do oczyszczalni ścieki są oczyszczane w sposób mechaniczno- chemiczno -biologiczny. Ścieki z przeważającej części miasta dopływają grawitacyjnie, natomiast z osiedla przy ul. Mickiewicza są tłoczone przez pompy przepompowni ścieków, położonej przy tejże ulicy poprzez istniejący system kanalizacji grawitacyjnej do Miejskiej Oczyszczalni ścieków, dalej poprzez kraty przepompowywane są do piaskownika. Po przejściu przez piaskownik ścieki kierowane są do komory rozdzielczej przed osadnikami Imhoffa. W tych osadnikach następuje mechaniczne oczyszczanie ścieków. Po odpowiednim czasie przetrzymywania (1,5 godz.) ścieki spływają do komory zbiorczej, a dalej na złoża biologiczne. W złożach biologicznych (3 sztuki) następuje dalszy proces oczyszczania, w wyniku działalności organizmów żywych osiadłych w postaci błony biologicznej na materiale wypełniającym złoża. Ze złóż biologicznych, ścieki wpływają do pionowych osadników wtórnych. W osadnikach tych (4 sztuki) następuje proces opadania zawiesiny powstałych z obumarłych organizmów błony biologicznej, a czyste ścieki odpływają przez przelewy na obwodzie osadników do osadnika Dorra, a następnie rowem otwartym do odbiornika. Do utylizacji powstających osadów służą komory fermentacyjne osadników Imhoffa. Do niedawna osad z osadników był odprowadzany na poletka osadowe, co bywało nieprzyjemne dla okolicznych mieszkańców, obecnie przyjęto sposób mechanicznego odwadniania osadu poprzez zastosowanie prasy filtracyjnej taśmowej.

Oczyszczalnia ścieków - złoża biologiczne

Co dalej z problemami wodno-kanalizacyjnymi Sierpca? - Z wodą, jak wynika z podanych wyżej liczb, nie będzie w najbliższych latach istotnych kłopotów. Wydajność ujęć i stacji uzdatniania wody, zapewnia zaspokojenie potrzeb nawet przy znacznie większej niż obecnie liczbie mieszkańców miasta. Mniej optymistycznie przedstawiają się sprawy kanalizacji. Inwestycje w tym zakresie są bardzo drogie i nim kanały dotrą do wszystkich uliczek i domów. Upłynie jeszcze wiele lat. Aktualnie trwają prace przy skanalizowaniu najgęściej zaludnionych osiedli prawobrzeżnej części miasta (oś. Jagiełły). Miejmy nadzieję, że w następnych latach znajdą się środki na ekspansję kanalizacji w kierunku oś. Bema i Klasztoru i "przeskoczenie" ulicy Kościuszki ("szosy warszawskiej"). Sporych nakładów wymaga także dalsza rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków. Obecnie efektywność oczyszczania w Sierpcu wynosi ok. 96 % w zakresie związków organicznych i 80% w zakresie związków biologicznych. Po roku 2000 będą obowiązywały w Polsce znacznie ostrzejsze niż obecnie wymogi w zakresie oczyszczania, zbliżone do obowiązujących w Unii Europejskiej (99% w zakresie związków organicznych i 88 % w zakresie związków biogennych). Także wydajność objętościowa oczyszczalni musi, w perspektywie rozwoju miasta, ulec zwiększeniu, gdyż powiększenie ilości ścieków przy obecnej wydajności oczyszczalni prowadziłoby do obniżenia jakości oczyszczania.

Z faktu późnego wprowadzenia wodociągów i kanalizacji do Sierpca wypływają i pewne korzyści, np. mała awaryjność sieci.

Na zakończenie kilka słów o historii problemu. To, co mieszkańcy Sierpca młodszych generacji uważają za stan normalny i nieodzowny, pojawiło się w naszym mieście stosunkowo bardzo niedawno. Do II wojny w Sierpcu nie było sieci wodociągowej ani kanalizacyjnej (a ściślej było kilka indywidualnych ujęć wody obsługujących poszczególne domy). W 1942 roku okupanci wybudowali hydrofornię i sieć wodociągową na potrzeby domów mieszkalnych wybudowanych wówczas przy obecnej ul. Armii Krajowej (w okolicach obecnego budynku Szkoły Muzycznej). W latach 50-tych sieć tę poszerzono o domy zbudowane na oś. Grzymały. Równolegle budowano odcinki kanalizacji w różnych punktach miasta odprowadzające ścieki (nieoczyszczone) wprost do rzeki Sierpienicy. Szybka rozbudowa sieci wodociągowej nastąpiła od 1958 roku, po uruchomieniu Stacji Ujścia i Uzdatniania Wody przy ul. Mickiewicza, a kanalizacji i oczyszczania ścieków - jak wspomniano już wyżej - od roku 1972.

Zaopatrzenie nas w dobrą wodę i sprawne usuwanie ścieków jest zadaniem Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej "Empegek"(Spółka Skarbu Miasta), realizowanym przez podstawowy dla przedsiębiorstwa Zakład Wodociągów i Kanalizacji. Dyrektorem Przedsiębiorstwa od początku jego istnienia jest inż. Tadeusz Stelmański, który udostępnił nam informacje konieczne do napisania artykułu.
Dziękujemy!

Jan Burakowski