"Zapomniani sąsiedzi" - finał projektu "W Osówce po raz trzeci" - 17.09.2011 r.

Bohaterowie, twórcy i publiczność podczas projekcji historycznego filmu dokumentalnego o dawnych mieszkańcach wsi Osówka, 17.09.2011 r.

Autorzy filmu: Tomasz Kowalski z Sierpca (po prawej) i Michał Umiński z Płocka, 17.09.2011 r.

Publiczność projekcji filmu dokumentalnego o wsi Osówka, 17.09.2011 r.

Po projekcji filmowej goście pokazu oglądali okolicznościową wystawę, 17.09.2011 r.

O projekcie realizowanym przez Nieformalną Grupę Historyczną "Ultima Thule" pod nazwą Cinema Osówka pisaliśmy na łamach Sierpc Online w lipcu tego roku.

Tomasz Kowalski z Sierpca i Michał Umiński z Płocka, od lutego bieżącego roku zbierali materiał filmowy, dokumentując wspomnienia najstarszych mieszkańców wsi dotyczący czasów sprzed, jak i z okresu II wojny światowej. Wspomnieniami podzielili się: Państwo Henryka Solka, Jerzy Brzozowski i Stanisław Graśkiewicz. Wszyscy urodzeni w okresie między 1930 a 1932 rokiem z dużą precyzją wspominali czasy II wojny, a ze wspomnień nieżyjących już rodziców, również lata z początku XX wieku. Czasy, kiedy jak wspomina jeden z nich: - "Niemcy byli traktowani kiedyś tak jak i Polacy. Przyjaźnili się. A, że wojna wybuchła. To stało się wtedy inaczej…".

Zaprezentowany został obraz rolniczej, podsierpeckiej wsi z niemieckimi gospodarzami, których dzieci, wraz z polskimi sąsiadami uczęszczały do tej samej szkoły i wspólnie spędzały czas - "Tutaj we wiosce to był taki Wojke, on miał pięcioro dzieci, to z tymi się bawiłem, dalej tam Brejza miał tylko jednego, to też, a już Brauera dzieciaki, to już z Brauerowymi nie, Brauer miał już inne zapatrywania. One wszystkie umiały po polsku mówić. I po niemiecku i po polsku. I przed samą wojną, to oni z nami się i bawili, ale jak przyszli Niemcy [front - dop. red.], to już im rodzice nie pozwalali". - wspomina jeden z opowiadających.

Dużym atutem produkcji są ubarwiające wspomnienia, archiwalne zdjęcia wsi, które dzięki nawiązywanym kontaktom z potomkami rodzin kolonistów, zostały zebrane i zidentyfikowane. W filmie pojawiają się ponadto dwie sekwencje zrekonstruowanych scen z życia w przedwojennej Osówce. Młodzież z "Ultima Thule" wraz z młodymi mieszkańcami miejscowości wcieliła się w role dzieci i młodzieży sprzed 80. lat. W scenach pojawia się również postać pastora, którego można śmiało identyfikować z urzędującym w Sierpcu proboszczem parafii ewange­licko-augsburskiej w latach 1925-1938, księdzem Aleksandrem Paschke, w którego postać wcielił się ks. Artur Woltman - proboszcz parafii Ewange­licko-Augsburskiej w Płocku. Sceny wnętrza nieistnie­jącego już kościoła w Osówce "zagrał" opuszczony, ewangelicki kościół w Wiączeminie pod Płockiem.

40-minutowy film został entuzjastycznie przyjęty przez miejscowych widzów. Cisza jaka zapadła na kilka chwil po projekcji, dała świadectwo o niezwykle ważnym wymiarze edukacyjnym filmu. Podczas późniejszych rozmów kuluarowych można było usłyszeć słowa pochwały za obiektywny dobór materiału, za pokazanie historii tej łatwej, ale i tej trudnej. Liczne komentarze, zapytania i dyskusje pozytywnie wpłynęły na odbiór filmu przez starszych, ale i tych młodych mieszkańców Osówki. Tomasz Kowalski i Michał Umiński, wręczyli po projekcji pisemne podziękowania, dla trojga głównych bohaterów filmu, a ponadto ks. Arturowi Woltmanowi, za okazaną pomoc i wsparcie,  Sołtysowi, Piotrowi Krześniakowi, oraz Zdzisławowi Dumowskiemu, za wsparcie, dobrą radę i pomoc przy procesie powstawania filmu i koordynowaniu projektem. Każda chętna rodzina z Osówki otrzymała w prezencie płytę DVD z kopią filmu prezentowanego podczas sobotniej uroczystości.

Mieszkańcy mogli po projekcji obejrzeć przygotowaną wystawę zdjęć i skosztować domowych wypieków młodzieży z "Ultima Thule".


oprac. MS




Do Czytelników Sierpc Online:

Szanowni Państwo!

Zdaję sobie sprawę, że niebawem pojawią się komentarze krytyki działalności młodzieżowej grupy, którą koordynuję. Dlatego też, z góry apeluję o rozsądek w wydawaniu pochopnych opinii. Stworzony przeze mnie i Michała Umińskiego film nie został, (jak już co niektórzy zarzucali) "ocenzurowany". Pokazaliśmy wspomnienia trójki mieszkańców o dziejach z początku XX wieku, ale i te z bolesnej II wojny światowej.

Społeczność, która już nie istnieje w naszym lokalnym środowisku, jest dla historyka niezwykle ciekawa. Niemcy na ziemi sierpeckiej to nie jedynie 6-letni epizod z lat 1939-1945. To wieloletnie dzieje rozpoczęte w połowie XIX wieku i trwające przeszło sto lat. Podczas zbierania materiału do filmu usłyszałem zdanie, które chciałbym przytoczyć: "Przecież oni mieszkali z nami przez płot. Jak sąsiad z sąsiadem. Z Niemcem to i można się było czasem lepiej dogadać niż z Polakiem. Co tu dużo gadać, razem żyli i razem się bawili. Toć i we wiosce to małżeństwa polsko-nie­mieckie były. To było normalne. Tu urodzeni, tu wychowani, ale o niemieckich korzeniach i niemieckich nazwiskach - ale prawdziwi Polacy. Wszystko szlag trafił jak wybuchła wojna".

Komentarze dotyczące "przypuszczalnej" oceny filmu, którego ktoś nie miał jeszcze okazji obejrzeć, prosiłbym zostawić na później. Film niebawem dostępny będzie w Internecie i wtedy też zrozumiała będzie krytyczna, czy też przychylna ocena naszej pracy.

Tomasz Kowalski