Gratka dla wielbicieli lokalnej historii! Sierpeckie archiwalia dostępne w Internecie na stronie Płockiej Biblioteki Cyfrowej

Jeden z zeskanowanych dokumentów z 1915 r. dotyczący Sierpca

Nieznane w Sierpcu regionalia, dotyczące regionu Mazowsza Północnego, w tym także naszego miasta (dokumenty, fotografie, artykuły o Sierpcu), pochodzące z kolekcji wybitnych płockich regionalistów staną się niebawem dostępne przez Internet za sprawą znakomitej inicjatywy polegającej na digitalizacji i upowsze­chnianiu archiwaliów Biblioteki im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego. W ten sposób, siedząc przed własnym komputerem, będzie można odkryć fascynujące sierpeckie dokumenty z okresu I wojny światowej. To niesamowita gratka dla wielbicieli historii, szczególnie dotyczącej miasta i okolic.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego docenił unikalne zbiory Towarzystwa Naukowego Płockiego i dofinansował projekt Digitalizacja i upowsze­chnianie archiwaliów Biblioteki im. Zielińskich TNP. Zadanie realizowano w ramach ministe­rialnego programu Dziedzictwo kulturowe - Ochrona i cyfryzacja dziedzictwa kulturowego w 2015 roku. Towarzystwo otrzymało na ten cel 32 500 zł, co pokryło blisko 80% całkowitych kosztów projektu.

Zadanie polegało na digitalizacji i upowsze­chnianiu materiałów archiwalnych dotyczących regionu Północnego Mazowsza w okresie I wojny światowej. Pochodzą one z archiwum wybitnych mazowieckich regionalistów: Tadeusza Świeckiego - działacza społecznego i politycznego, publicysty, uczestnika wojny polsko-bolsze­wickiej, za udział w której otrzymał Krzyż Walecznych oraz Franciszka Wybulta - publicysty, dziennikarza, działacza politycznego, uczestnika I wojny światowej i I powstania śląskiego. Obydwaj są autorami monumentalnej pracy Mazowsze Płockie w czasie wojny światowej i powstania Państwa Polskiego (Toruń 1932 r., reprint wyd. przez TNP w 2014 r.).

Archiwum zostało przekazane Towarzystwu w 1932 roku. W sumie liczy 95 jednostek. Jego wartość historyczno-badawcza jest ogromna. Jest to jedyny tak kompleksowy zbiór materiałów dotyczący wydarzeń światowego konfliktu na obszarze Mazowsza Północnego wraz z ziemią dobrzyńską.

W ramach realizacji zadania zdigitalizowano i udostępniono pierwsze 23 jednostki archiwum, czyli blisko 6 000 stron materiałów regionalnych. Pierwszy tom obejmuje dokumenty ogólne w związku z działaniami wojennymi w Płocku i Sierpcu. Są to m.in. opisy zniszczeń, rozporządzenia władz okupacyjnych rosyjskich i niemieckich dotyczące różnych zagadnień administracyjnych czy też mapy wojskowe. Pozostałe jednostki zawierają dokumenty Komitetów Obywatelskich i Rad Opiekuńczych tj. organizacji społe­czno-gospodarczych niosących pomoc poszkodowanym przez wojnę oraz rejestrujących straty i zniszczenia. W ramach swojej działalności Komitety jak i Rady dzieliły się na wydziały, sekcje, komisje i koła o różnych kompetencjach np. żywnościowe, opieki nad uchodźcami, opieki nad dziećmi itp. Prezentowane archiwalia dokumentują pracę Komitetów i Rad z terenu Płocka, Sierpca, Lipna i Ciechanowa. Jednak zdecydowaną większość spośród tych jednostek stanowią akta Komitetu Obywatelskiego i Rady Opiekuńczej miasta Lipna i powiatu lipnowskiego.

Cenne regionalia po digitalizacji i opracowaniu w systemie dLibra dostępne są bezpłatnie w Internecie na stronie Płockiej Biblioteki Cyfrowej (www.tnp.org.pl/biblioteka/dlibra, kolekcja Dziedzictwo kulturowe - Rękopisy) prowadzonej przez TNP i należącej do Europeany. Ich cyfrowa konwersja została poprzedzona żmudnymi pracami konserwatorskimi.


Prezentowane materiały dokumentują historię Mazowsza w burzliwym okresie I wojny światowej, jednego z najważnie­jszych wydarzeń w dziejach Polski i świata, które zmieniło stary porządek polityczny i umożliwiło Polakom odzyskanie niepodległości po 123 latach zaborów. Treść archiwaliów pokazuje temat zbrojnego konfliktu przez pryzmat regionu i życia lokalnej społeczności, a tym samym buduje pełniejszy obraz trudnych lat wojny. Udostępnione materiały mają ogromną wartość naukową dla historyków, regionalistów, studentów, a zarazem dla wszystkich pasjonatów dziejów ojczystych, miłośników historii tzw. "małej ojczyzny" - Mazowsza czy ziemi dobrzyńskiej, a nawet dociekliwych tropicieli losów własnych przodków i rodzin.