Społeczność żydowska w Sierpcu - odczyt dr Bogumiły Dumowskiej w sierpeckim oddziale TNP - 25.04.2019 r.

Dr Bogumiła Dumowska w trakcie odczytu "Gmina wyznaniowa żydowska w Sierpcu w dwudzie­stoleciu międzywoje­nnym", 25.04.2019 r.

Słuchacze odczytu

Słuchacze odczytu

Podczas czwartkowego (25 kwietnia 2019 r.) spotkania w Ratuszu, zorganizowanego przez sierpecki oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego wysłuchać można było wykładu regionalistki, autorki książek i artykułów, m.in. o tematyce sierpeckiej, a jednocześnie przewodniczącej sierpeckiego oddziału TNP, dr Bogumiły Dumowskiej. Tematyka wykładu to "Gmina wyznaniowa żydowska w Sierpcu w dwudzie­stoleciu międzywojennym".

W pierwszej części swojego wystąpienia prelegentka skupiła się na omówieniu ogólnych zagadnień dotyczących społeczności żydowskiej, a więc historię osadnictwa Żydów na polskich ziemiach, funkcjonowanie gmin żydowskich, ich strukturę organizacyjną, ramy prawne, rolę rabina w społeczności żydowskiej.

Druga część prelekcji to już historia dotycząca Sierpca i tutejszej społeczności żydowskiej, zamieszkującej miasto i okolice najprawdopodobniej od XV wieku. W samym mieście wykształciły się nawet dzielnice żydowskie, a tereny te to dawne Włóki, czyli dzisiejsze ulice 11 Listopada, Reymonta i Kilińskiego oraz  dawna sierpecka dzielnica zwana Czałpinem (ulica Żeromskiego). Sierpeccy Żydzi w istotny sposób wpływali na życie społe­czno-gospodarcze miasta. Trudnili się rzemiosłem, kupiectwem. W 1922 r. w Sierpcu zarejestrowano 57 żydowskich firm. Wśród nich dominowały przedsiębiorstwa zajmujące się handlem zbożem, drewnem, nabiałem, galanterią, materiałami budowlanymi. Wielu sierpeckich Żydów było krawcami, piekarzami, garbarzami, rzeźnikami, kuśnierzami, sukiennikami czy kapelusznikami. W Sierpcu pracowali także żydowscy lekarze czy dentyści oraz nauczyciele, wszak funkcjonowały w mieście żydowskie szkoły, począwszy od kształcących na poziomie elementarnym chederów, poprzez słynną szkołę Żydowskiego Stowarzyszenia Oświatowo-Kulturalnego "Tarbut".

Bogumiła Dumowska przedstawiła historię funkcjonowania gminy żydowskiej w Sierpcu z kilku perspektyw. Były to ramy prawne i statut żydowskiej gminy, wymiar życia religijnego, kultura i oświata żydowska, życie społe­czno-polityczne i ogólna charakte­rystyka społeczności żydowskiej.

Po prelekcji wywiązała się dyskusja, którą rozpoczął działacz społeczny Kazimierz Czermiński. Nawiązał do faktu, że w Sierpcu wszelkie obiekty będące śladem po społeczności żydowskiej ulegają powolnej destrukcji, budynki są wyburzane, sierpecki kirkut jest w bardzo złym stanie. Obiektem, który zdaniem Kazimierza Czermińskiego powinien stać się przedmiotem szczególnej troski sierpeckich władz to budynek przy Placu Chopina 16, czyli dom, w którym urodził się i spędził dzieciństwo ceniony żydowski malarz Abraham Neuman.

Głos w dyskusji zabrała również emerytowana dyrektor sierpeckiej Biblioteki Miejskiej, Maria Wiśniewska, która słusznie zauważyła, że właściwie jedynym miejscem, w którym odnaleźć można ślad obecności społeczności żydowskiej w Sierpcu są liczne, wydawane przed laty w Sierpcu publikacje, jak wspomnienia, opracowania historyczne, zarówno książkowe, jak i artykuły w prasie regionalnej i lokalnej.

Wykład dr Bogumiły Dumowskiej skłonił do refleksji o tym, jak ważna jest pamięć o przeszłości, szanowanie dorobku społe­czno-kulturowego minionych pokoleń, nie nastawianie się jedynie na to co tu i teraz. Kultura i tradycja stanowią o tożsamości każdej społeczności, także tej w wymiarze lokalnym. Szkoda, że coraz częściej się o tym zapomina.