Czytelnia Biblioteki Miejskiej zaprasza do oglądania nowej ekspozycji, tym razem ukazującej dzieje sierpeckiej oświaty i kultury na przestrzeni wieków. Tematyka wystawy jest ukłonem w stronę wszystkich wielbicieli tematyki związanej z naszym miastem i ludźmi, którzy tworzyli jego historię.
Ekspozycja to swego rodzaju spacer w czasie. Jej autorki dotarły do źródeł, które pozwoliły zweryfikować i uzupełnić dotychczasową wiedzę na temat sierpeckiego szkolnictwa, a także życia kulturalnego miasta. Spośród często sprzecznych danych udało im się wybrać informacje, które stanowić mogą usystematyzowaną wiedzę na interesujący temat.
Wystawę wyeksponowano na dziewiętnastu planszach - jest to najobszerniejsza z dotychczasowych prezentacji bibliotecznych. Spokojne zielone tło, na którym prezentowane są archiwalne zdjęcia i dokumenty, a także informacje historyczne, sprzyja dobremu odbiorowi ekspozycji.
Historyczna podróż po faktach z sierpeckiej oświaty rozpoczyna się już w XV wieku, gdy w naszym mieście powstała pierwsza szkoła parafialna. Wraz z nią zaczęła od tego czasu rozwijać się sierpecka oświata. Znany jest stosowany w szkole podręcznik, nazwiska uczących w niej nauczycieli. Największą ciekawostką i jednocześnie osiągnięciem średniowiecznego Sierpca jest fakt, że już w XIV wieku na Uniwersytecie Krakowskim uczyło się kilku mieszkańców grodu nad Sierpienicą. Pierwszym sierpeckim studentem uczącym się w Krakowie już w 1414 r. był Szymon z Sierpca. W XVI wieku już 22 sierpeckich żaków studiowało w Krakowie, co było imponującą liczbą w stosunku do innych miejscowości ówczesnego powiatu sierpeckiego. Z Sierpca wywodziło się też kilku wybitnych przedstawicieli nauki, znanych na królewskich dworach.
Wędrówka przez kolejne wieki ukazuje sytuację sierpeckiego szkolnictwa. Okresem zapaści były stulecia XVII i XVIII, kiedy to wpływ na obniżenie stanu oświaty miały wojny, epidemie i liczne zabobony. Jednak nawet wówczas w naszym mieście funkcjonowała szkoła parafialna oraz przyklasztorna szkoła dla dziewcząt. Czasem edukacyjnego prosperity był wiek XIX, kiedy to Sierpc mógł poszczycić się szkołą przyklasztorną (istniała już w XVII wieku), rządową (od 1817 r.), niedzielną szkołą rzemieślniczą (przed 1835 r.), szkołą elementarną (od listopada 1835 r.), prywatną pensją żeńską prowadzoną od 1871 r. przez siostry Izabelę i Zofię Feist, a po śmierci przełożonej i założycielki Zofii Feist, od 1896 r. przez kolejne siostry: Annę i Stanisławę Piniarowiczówny. W XIX wieku funkcjonowały też dwie szkoły wyznaniowe: ewangelicka oraz szkoła dla dzieci i młodzieży żydowskiej - tzw. Cheder im. Abrahama Aorona Bursztajna.
Pełen dramatycznych zawirowań wiek XX rozpoczął się bardzo pomyślnie dla sierpeckiej oświaty. Przede wszystkim od 1906 r. grupa sierpczan - społeczników zainicjowała działalność Koła Polskiej Macierzy Szkolnej, które jako jedno z pierwszych poczynań założyło w Sierpcu bibliotekę z czytelnią, a także prowadziło tzw. koło samokształceniowe. Rok później (w miejsce rozwiązanego Koła) powołano sierpecki oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego. Koło Macierzy Szkolnej wznowiło działalność w 1916 r. kontynuując szeroko pojęte formy pracy oświatowej. W tym czasie dużym prestiżem cieszyła się nadal pensja żeńska sióstr Piniarowicz. Młodzi sierpczanie naukę mogli pobierać także w założonej w 1907 r. szkole elementarnej, funkcjonującej w klasztorze w przejściu pod arkadami, a także dzięki tzw. prywatnym kompletom. Ciekawostką historyczną była założona przed I wojną światową i w tym okresie jedyna szkoła powszechna, składająca się z dwóch izb w różnych częściach miasta (dla dziewcząt i chłopców) Trikłasnoje Gorodskoje Ucziliszcze, w której nauczało wyłącznie w języku rosyjskim dwóch nauczycieli.
Przełomem dla sierpeckiej oświaty było powołanie w 1916 r. Progimnazjum Męskiego Filologicznego, przekształconego w 1922 r. w 7-klasowe Gimnazjum Filologiczne Męskie, a następnie zamienionego w 1926 r., w wyniku fuzji z pensją żeńską Anny Piniarowicz, na Koedukacyjne Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej im. prezydenta Ignacego Mościckiego. Szkoły te dały podwaliny do utworzenia znanego nam współcześnie Liceum Ogólnokształcącego im. mjra Henryka Sucharskiego.
Ważną datą dla sierpeckiego szkolnictwa powszechnego było powołanie w roku szkolnym 1917/1918 pierwszej polskiej 7-klasowej Szkoły Powszechnej, z czasem przekształconej w Szkołę Podstawową nr 1, zaś w XXI wieku na Gimnazjum Miejskie.
Na kartach historii sierpeckiego szkolnictwa, za sprawą swojej niezłomnej postawy, odwagi i determinacji jej członków, zapisała się Tajna Organizacja Nauczycielska. Z okresem II wojny światowej wiąże się jeszcze niebywała historia stworzenia przez nauczycieli i drukarzy konspiracyjnego sierpeckiego elementarza.
Opowieść na temat sierpeckiego szkolnictwa doprowadzona została do czasów współczesnych, z ukazaniem historii poszczególnych szkół podstawowych i średnich na terenie naszego miasta.
Druga część ekspozycji poświęcona została sierpeckiemu życiu kulturalnemu, a zatem miejscom, które tworzą kulturę miasta, życiu muzycznemu, towarzystwom naukowo-kulturalnym. Wiele sentymentu wzbudzi z pewnością u widza plansza ukazująca dzieje sierpeckiego kina. I nie jest tu tylko mowa o kultowym już dziś kinie Jutrzenka, ale także o iluzjonie Jakuba Rudowskiego, czy kinoteatrze o nazwie "Stylowe" Wincentego Czajkowskiego, na deskach którego występowali nawet lwowscy artyści.
Kultura to oczywiście też książki i instytucje ich udostępniania - czytelnie, biblioteki i księgarnie. Ich dzieje to z pewnością temat na odrębną ekspozycję. Choć sierpecka Biblioteka Miejska jest jedną z najstarszych instytucji w mieście (powstała w 1945 r.), to początki sierpeckiego bibliotekarstwa sięgają znacznie wcześniej. Warto wspomnieć tu chociażby Bibliotekę Żydowską (posiadała księgozbiór w czterech językach!), Bibliotekę Policyjną, czy tzw. komplety ruchome.
Na jednej z planszy uhonorowano także sierpeckich literatów, ludzi, którzy od lat tworzą i utrwalają na kartach książek dzieje naszego regionu, a także dostarczają nam literackiej rozrywki za sprawą poezji czy utworów prozatorskich.
Wystawa przygotowana została także z myślą o wielbicielach sierpeckich ciekawostek. Sporo z takich wydarzeń, choć działy się przed wojną, nawet w czasach współczesnych nie udało się odtworzyć, jak choćby uruchomienie rozgłośni "Sierpc" w gmachu starostwa (obecnie Sądu Rejonowego) w 1938 r.
Sierpecka ekspozycja wzbogacona jest komentarzem historycznym, który z pewnością poszerzy wiedzę o naszym niewielkim obszarem, ale ogromnym historią i tradycją Sierpcu. Do jej obejrzenia zapraszamy każdego mieszkańca naszego miasta. Liczymy też na obecność uczniów sierpeckich szkół, dla których wiedza zdobyta podczas pobytu w bibliotece z pewnością nie tylko poszerzy znajomość lokalnej historii, ale być może ukierunkuje na bardziej szczegółowe zainteresowanie się dziejami regionu.
Wystawa czynna będzie do marca 2011 roku, wstęp oczywiście bezpłatny.
