Uroczystości w 150. rocznicę Bitwy pod Koziołkiem - Ligowo, 28.04.2013 r.

Ksiądz Grzegorz Mierzejewski, proboszcz z Mochowa wraz ze swoją Parafialną Grupą Rekonstrukcji Historycznej "Św. Marcin".

Odbudowany pomnik powstańców styczniowych w Ligowie, 28.04.2013 r.

Przemarsz na cmentarz w Ligowie. Na zdjęciu mochowska Parafialna Grupa Rekonstrukcji Historycznej "Św. Marcin".

Uroczystość odsłonięcia mogiły powstańczej na cmentarzu w Ligowie, 28.04.2013 r.

W Ligowie, po raz drugi w historii, zabrzmiało uroczyste "Boże, coś Polskę" zaintonowane podczas patriotycznej mszy świętej odprawionej w intencji poległych w bitwie pod Koziołkiem, 16 kwietnia 1863 roku. Uroczystości nie odbyły się jednak, tak jak 150 lat temu, w starym, drewnianym kościele i nie przewodniczył im jak wówczas gorliwy patriota, ks. Ignacy Małkiewicz, ale w murowanym, wybudowanym na początku XX wieku, nowym ligowskim kościele parafialnym. Teraz modłom przewodniczył ks. Andrzej Zembrzuski - jeden z głównych inicjatorów przywrócenia pamięci o narodowych bohaterach sprzed półtora wieku, który w niemniej nasyconym treściami patriotycznymi kazaniu, przypomniał postaci lokalnych bohaterów z tragicznego, 1863 roku. W ubiegłą niedzielę, 28 kwietnia, w Ligowie odsłonięto i poświęcono odbudowany pomnik pamięci powstańców styczniowych.

Wydarzenia, do których nawiązywały niedzielne uroczystości, miały miejsce 16 kwietnia 1863 roku. W pobliskim Koziołku zdzie­siątkowany, przez wcześniejsze walki, oddział powstańczy Jurkowskiego został zaatakowany przez wojsko rosyjskie, kiedy znajdował się pomiędzy Wólką, Gozdami i Czermnem w tzw. Okrągłym Borku. Powstańcy, pomimo długiej obrony obozu, nie zdołali wytrzymać natarcia. W ręce Rosjan dostały się furgony z zapasami amunicji, 60 nowych sztucerów,  25 koni, proch, ołów. Rosjanie zdobyli także kaplicę obozową i sztandar powstańczy. W tej nierównej walce o wyzwolenie Ojczyzny, swoje życie poświęciło 17 powstańców. Wśród poległych pod Koziołkiem byli też sierpczanie - 45-letni Józef Rakowski (majster profesji blacharskiej) i 23-letni Edward Olszewski (pisarz prywatny wójta gminy Sierpc).

Ligowski proboszcz, ksiądz Ignacy Małkiewicz, dołożył wszelkich starań, aby móc pochować powstańców. Po uzyskanym pozwoleniu od Sądu Policji Prostej Okręgu Lipnowskiego, zebrał ciała 16 poległych, aby z godnymi honorami, pochować tych, którzy oddali życie za Ojczyznę. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 19 kwietnia w kościele w Ligowie (wówczas jeszcze starym, drewnianym, poprzedniku obecnie istniejącego). Na miejscowym cmentarzu, nad obszerną mogiłą wzniesiono odlewaną z żeliwa, neogotycką kapliczkę z figurą Matki Bożej. Przez lata niszczejący, anonimowy pomnik, rozebrano na początku tego wieku. Na spękanej płycie mogiły, gromadzono stare krzyże z likwidowanych grobów. Niestety zaczęły się też pojawiać śmieci. Wydawało się, że tego miejsca pamięci nic już nie uratuje. Sytuacja zmieniła się, gdy na parafialną placówkę przybył nowy proboszcz, a zbliżała się okrągła, 150. rocznica wybuchu powstania.

Przy wsparciu Urzędu Gminy w Mochowie, na czele z wójtem, Jadwigą Przedpełską, zaczęto gromadzić fundusze na rzecz odbudowy pomnika nad zapomnianą mogiłą. Inicjatywę wsparł wojewoda mazowiecki oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Ksiądz Andrzej Zembrzuski, proboszcz ligowski, wykonał projekt nowego pomnika. Chciał w nim połączyć w estetyczną całość zachowane w przyple­banijnym składziku pozostałości starego, żeliwnego pomnika oraz nowe elementy - kamienne tablice z inskrypcjami i herbem powstania styczniowego, krzyże oraz kamienne donice z roślinami. Wszystko zostało ustawione na naprawionym cokole nad obszerną mogiłą (ok. 15x15 m.), który pokryto nowymi, granitowymi płytami.

Uroczystości 28 kwietnia w ligowskim kościele, rozpoczęła historyczna prelekcja nt. historii powstania styczniowego oraz fragment filmu autorstwa ks. Grzegorza Mierzejewskiego, proboszcza z sąsiedniego Mochowa, który wraz ze swoją Parafialną Grupą Rekonstrukcji Historycznej "Św. Marcin" przygotował film, pt. "Powstanie styczniowe na ziemi dobrzyńskiej". Scenariusz filmu został oparty na książce pod takim samym tytułem, autorstwa ks. Czesława Lisowskiego, wydanej w 1938 r. Zaprezentowano epizody dotyczące Ligowa oraz sąsiedniego Chocznia i Żurawina (gdzie powstańcza potyczka miała miejsce 17 września 1863 r.). Całość filmu ma zostać zaprezentowana w Muzeum Diecezjalnym w Płocku jeszcze w tym miesiącu. Po mszy świętej celebrowanej przez ks. Andrzeja Zembrzuskiego, uczestnicy uroczystości wzięli udział w patriotycznym programie artystycznym przygotowanym przez dzieci i młodzież ze szkoły w Ligowie, mochowski chór seniorów "Złota Jesień" oraz orkiestrę Ochotniczej Straży Pożarnej z Bożewa.

Ostatnia część niedzielnych uroczystości odbyła się na miejscowym cmentarzu parafialnym. Zebrani uczestnicy uroczystości przeszli w przemarszu na czele z bożewską orkiestrą z kościoła pod odbudowany pomnik na ligowskiej nekropolii. Po uroczystym Apelu Poległych i salwie honorowej parafialnej grupy rekonstruktorów z Mochowa, dokonano uroczystego odsłonięcia pomnika. Biało-czerwoną wstęgę przecięli miejscowy proboszcz i samorządowcy. Pomnik poświęcili księża: Andrzej Zembrzuski z Ligowa, Grzegorz Mierzejewski z Mochowa oraz Stefan Cegłowski - dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Po okolicznościowych mowach i złożeniu kwiatów i zniczy, orkiestra z Bożewa odegrała kilka pieśni patriotycznych.

Zorganizowana na wysokim poziomie uroczystość z przesyconym bogatymi treściami programem oraz sama inicjatywa odbudowy, a w zasadzie - budowy nowego pomnika nad powstańczą mogiłą, napawa radością serce regionalisty, który przez lata patrzył na niszczejące i znikające z roku na rok miejsce pamięci po wydarzeniach z kwietnia 1863 roku. Miejsc takich na terenie ziemi sierpeckiej jest wiele. Może przy okazji roku pamięci o powstaniu styczniowym i jego bohaterach uda się i w innych zapomnianych miejscach naszej najbliższej okolicy przywrócić pamięć o często bezimiennych bohaterach, nad mogiłami których "[…] w polu biały krzyż, nie pamięta już kto pod nim śpi"? GLORIA VICTIS!