Cylkow Izaak (1841 – 1908-12-01)
rabin
Urodził się w Bieżuniu, był synem Mojżesza Arona C., nauczyciela Szkoły Rabinów w Warszawie. Ukończył Szkołę Rabinów (1858) po czym podjął studia w warszawskiej Akademii Medyko - Chirurgicznej. Po roku przerwał je by studiować filozofię w Berlinie i Halle (tu uzyskał stopień doktora filozofii i języków semickich). Po powrocie do Warszawy uzyskał urząd kaznodziei przy synagodze na ul. Daniłowiczowskiej (1865), prowadził też szkołę religijną utrzymywaną przez Zgromadzenie Synagogalne, do której uczęszczała młodzież żydowska z całej Warszawy. Od 1878 r. wygłaszał kazania i prowadził naukę wyłącznie w języku polskim - wbrew tradycji żydowskiej i sugestiom władz rosyjskich (dotąd odbywały się one po niemiecku). Ukazały się dwa tomy "Kazań i nauk" I. C., świadczących o ,jego polskim patriotyźmie, dążeniu, by Żydzi wyzbyli się wszystkiego, co czyni ich obcymi na polskiej ziemi i niechęci do ideologii syjonistycznej (1901,1913). Izaak Cylkow był gorącym zwolennikiem zgodnego współżycia społeczności żydowskiej i polskiej, orędownikiem pełnej tolerancji. W mowie wygłoszonej podczas otwarcia nowo zbudowanej Wielkiej Synagogi na Tłomackiem w Warszawie (1878), mówił: "...religie nie po to istnieją aby jątrzyć i roznamiętniać, aby ludzi rozdwajać i rozdzielać i ziarno niezgody między nimi rozsiewać, lecz po to jedynie, żeby uspokajać i miarkować, żeby ich zbliżać do siebie i do jednomyślnego działania ku wspólnemu dobru pobudzać (...) prawdziwą religią jest ta, która w każdej religii prawdę uznaje i w każdej wierze wiarę szanuje (...) nikt wyłącznego przywileju do nieba nie nabył ani też wyłącznego przywileju do ziemi (...) na niebie i na ziemi jeden tylko panuje Bug, który jedną tylko ma miłość dla wszystkich i jedną tylko sprawiedliwość dla wszystkich" (wg: Bogdana Burdzieja: Izaak Cylkow - tłumacz Starego Testamentu "poprzednik Miłosza" "Znak" 1988 nr 7 ). Największe dzieło Cylkowa to przekład Pisma Świętego Starego Testamentu na język polski. Przekład ten, pierwszy doko-nany przez Żyda, łączy ścisłość naukową z piękną polszczyzną. Uważa się, że przekłady Biblii Cylkowa mają najdoskonalszy kształt artystyczny aż do czasu przekładu Czesława Miłosza. Poszczególne księgi "Pisma Świętego" ukazywały. się drukiem od roku 1883 ("Psalmy Dawidowe") do 1914 r. ("Księga Królów"). O tłumaczeniu ksiąg biblijnych I. Cylkowa pisał Czesław Miłosz, że "...trwa jako samotny monument na cmentarzysku polskich Żydów" (przedmowa do przekładu "Księgi Psalmów"). Był też I. Cylkow współorganizatorem i zarządzającym wielkiej biblioteki judaistycznej otwartej w 1880 r. przy Wielkiej synagodze na Tłomackiem. Izaak Cylkow był ceniony i szanowany tak przez społeczność żydowską, jak i chrześcijańską, jako kapłan, uczony i patriota. Jego pogrzeb był wielką manifestacją całej społeczności Warszawy. Szersze informacje o I. C, zob.: Marian Przedpełski - Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki "Bieżuńskie Zeszyty Historyczne" Nr 9 1996.
Jan Burakowski
|
