STANISŁAW BYBER ps. "WRZOS" 
Ur. 29 IX 1911 r. w Żurominie, zm. 13 IV 1962 r.
Przed wojną służył w 34 pułku piechoty w Białej Podlasce (1935-1936), następnie pracował jako nauczyciel w Żurominie; należał do Związku Nauczycielstwa Polskiego.
W czasie wojny trzykrotnie udało mu się zbiec niemieckim żandarmom, zaś w 1940 r. uniknął aresztowania podczas zorganizowanej przez Niemców wielkiej obławy na żuromińskich nauczycieli. Od tej pory ukrywał się cały czas, nie rezygnując jednak z działalności konspiracyjnej.
W czasie wojny należał do Stronnictwa Ludowego "Roch" i Batalionów Chłopskich.
Początkowo pełnił funkcję oficera do zleceń, podlegając bezpośrednio Komendzie Podokręgu "Wkra" BCh. Zorganizował i nadzorował punkt nasłuchu radiowego "Radek" w gospodarstwie Romana Błażejczyka we wsi Bieńki.
W 1943 r. udało mu się uniknąć aresztowania, zmuszony jednak został przenieść się do Stawiszyna.
W tym samym roku objął funkcję komendanta BCh w miejsce Kazimierza Kuligowskiego ps. "Ful".
Byber od początku okupacji zajmował się także tajnym nauczaniem, kierując Tajną Organizacją Nauczycielską w powiecie sierpeckim. Tajne nauczanie objęło ok. 2000 uczniów.
Po wojnie powrócił do pracy jako nauczyciel, wstąpił także do Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1946 r. udało mu się uniknąć aresztowania przez UB (według jednej wersji - uciekł przed aresztowaniem, wg drugiej - został aresztowany, jednak wyskoczył z jadącego samochodu), jednak musiał się ukrywać, aż do ogłoszenia amnestii.
Po ujawnieniu się mieszkał w Wysokiej w powiecie działdowskim, gdzie został kierownikiem szkoły.
Od roku 1948 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.
Ostatnie lata życia spędził prawdopodobnie w Olsztynie.
MIECZYSŁAW WOJCIECH CHOJNACKI ps. "MŁODZIK"
Ur. 26 III 1924 r. w Sierpcu.
1 IV 1940 r. wstąpił w Radzyminie do Korpusu Obrońców Polski, zwerbowany i zaprzysiężony został przez swego ojca Mieczysława ps. "Żarski". Następnie od 1941 r. do VIII 1944 r. działał w ZWZ/AK, pełniąc funkcję gońca bojowego dowódcy plutonu strzeleckiego.
W VI 1943 r. ukończył kurs podchorążych rezerwy piechoty, uzyskując stopień st. szer. podchorążego i do VI 1944 r. pełnił funkcję instruktora na drugim roczniku kursu podchorążych. Jednocześnie był dowódcą 2 drużyny strzeleckiej, II plutonu, 5 placówki "Raźno"-Radzymin, obwodu "Rajski Ptak".
Brał między innymi udział w wykolejeniu i ostrzelaniu pociągu urlopowego z wojskiem niemieckim pod miejscowością Urle w roku 1944.
Podczas akcji "Burza" wchodził w skład Oddziału Specjalnego  dowodzonego przez sierż. Marcinkowskiego "Wyboja".
Po rozwiązaniu oddziału 10 VIII 1944 r., tego samego dnia Chojnacki został schwytany przez Niemców. Przetrzymywany był w obozach przejściowych w Beniamowie, Szymanowie i Skierniewicach, następnie wraz z grupą 460 osób został wywieziony w głąb Niemiec.
Do 20 IX 1944 r. znajdował się w obozie dla jeńców radzieckich w Padeborn, potem do 25 IX w obozie przejściowym w Soest, gdzie został skierowany do cywilnego obozu pracy w Eichen k.Siegen. Przebywał w nim do 10 IV 1945 r., kiedy to obóz został wyzwolony przez Amerykanów.
Został wówczas przewieziony do obozu dla wywiezionych Polaków w Siegen, następnie do Wurgendorf.
Do Polski powrócił w początkach XI 1945 r., zamieszkał ponownie w Sierpcu, gdzie rozpoczął pracę w młynie.
Już kilka dni po przyjeździe spotkał Józefa Marcinkowskiego i wstąpił do ROAK. W organizacji został mianowany dowódcą sekcji bojowej. To właśnie Chojnacki wraz z Lucjanem Różańskim dokonali zamachu na pełnomocnika do spraw reformy rolnej w gminie Białyszewo-Ignacego Nasionkowskiego. 15 I 1946 r. brał udział w opanowaniu cukrowni w Glinojecku oraz 19 III 1946 r. - w uwolnieniu przebywającego w sierpeckim szpitalu rannego żołnierza ROAK - Stanisława Ciarkowskiego (lub Ciarki).
Chojnacki pod koniec X 1946 r. wyjechał na wyspę Uznam, gdzie pracował jako nauczyciel w miejscowości Wolin, następnie w Międzyzdrojach.
W VII 1947 r. wyjechał do Zalesia k.Piaseczna, pod koniec XI 1947 r. do Kamiennej Góry, tam pracował jako pomoc techniczna w Wojewódzkim Biurze Geodezji i Pomiarów Rolnych we Wrocławiu.
11 III 1950 r. został aresztowany we wsi Długołęka k.Oleśnicy.
Początkowo poddano go śledztwu we Wrocławiu, następnie przewieziono do UBP w Sierpcu.
20 XII 1950 r. został skazany na karę śmierci i do 18 IV 1951 r. przebywał w ogólnej celi śmierci w warszawskim więzieniu na Mokotowie. W IV zamieniono wyrok śmierci na 15 lat więzienia, zmniejszony mocą amnestii z 1957 r. na 10 lat.
Na wolność wyszedł 20 II 1960 r.
RAJMUND JERZY CZAJKOWSKI ps. "ZAJĄC"
Ur. 1926
Syn kombatanta wojny polsko-bolszewickiej.
W czasie wojny został zaprzysiężony jako czonek AK, jednak nie brał udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej. Po zajęciu Sierpca przez Rosjan, brał udział w samosądach na ludności niemieckiej i volksdeutsch'ach.
Należał do milicji do II 1945, kiedy to podjął naukę w gminazjum, przerwaną w momencie wybuchu wojny.
Prawdopodobnie już w 1945 wstąpił do ROAK zorganizowanego przez Józefa Marcinkowskiego, aktywnie uczestnicząc w działalności organizacji.
Pierwszą akcją Czajkowskiego było zlikwidowanie 23 II 1946 r. w Żarówce wójta gminy Borkowo - Zygmunta Lejmana, donosiciela UB.
Kolejną akcją było zlikwidowanie 24 IV 1946 r. Franciszka Urbanka (lub Urbana) "Ślepego", członka ROAK a jednocześnie pracownika UBP, zastępcę Żółtogórskiego.
19 III 1946 r. uczestniczył w odbiciu rannego żołnierza ROAK, Stanisława Ciarkowskiego (ew. Ciarki), trzymanego pod strażą UB w sierpeckim szpitalu.
W roku 1947 ujawnił się. Nie został aresztowany, jedynie co jakiś czas wzywano go do Pałacu Mostowskich w Warszawie. Ostani raz był tam w 1956 r.
Następnie przez wiele lat pracował jako księgowy w warszawskim "Beton-Stalu".
TEODOR GRABECKI ps. "PORĘBA"
Po wojnie kontynuował studia medyczne w Poznaniu, od 1949 r. pracował w kwidzyńskim szpitalu. Tam też 4 IV 1950 r. został aresztowany, następnie przewieziono go do Warszawy. Grabeckiego oskarżano o współpracę z Niemcami oraz chciano uczynić z niego świadka w procesie Jana Nowaka i Stefana Bronarskiego. W 1950 r. został skazany na karę śmierci, zamienioną we wrześniu tego roku na dożywotnie więzienie. W wyniku rewizji nadzwyczajnej zwolniono go z więzienia 11 VI 1956 r., zaś 2 VI 1958 został całkowicie zrehabilitowany.
LUCJAN STANISŁAW GUMIŃSKI ps. "ZBIGNIEW"
Ur. 6 IX 1921 r. w Sierpcu.
Do VI 1939 r. ukończył 4 klasy Gimnazjum Ogólnokształcącego im. Prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Sierpcu.
Po przegranej wojnie obronnej, na początku 1940 r. przystąpił do POZ, w której działał do 13 I 1942 r. Zajmował się pracą w tajnej drukarni i kolportowaniem druków. Po wykryciu drukarni przez Niemców przedostał się do Warszawy, gdzie nawiązał kontakt z sierż. Józefem Marcinkowskim ps. "Wybój".
Od I 1942 r. działał w ZWZ, przemianowanym w II 1942 r. na AK, aż do VIII 1944 r. Na początku 1944 r. ukończył kurs podchorążych rezerwy piechoty w Warszawie, otrzymując stopień kaprala podchorążego.
Przez cały czas, od roku 1942 wchodził w skład Oddziału Specjalnego pod dowództwem Marcinkowskiego "Wyboja", w latach 1943-1944 pełniąc funkcję jego zastępcy.
Po odwołaniu akcji "Burza" i rozwiązaniu oddziału uniknął niewoli niemieckiej, jednakże zmuszony był ukrywać się także przed NKWD. Udało mu się przedostać do powiatu sierpeckiego i do 6 VII 1945 r. przebywał w swych rodzinnych stronach.
Następnie przedostał się z Polski do brytyjskiej strefy okupacyjnej w Niemczech, tam zgłosił się do Wojska Polskiego. Po demobilizacji pozostał na emigracji.
FELIKS GUTOWSKI ps. "WITOLD"
Ur. 31 V 1921 r. w Sierpcu, zm. 22 IV 1942 r. w Płocku.
Do 1939 r. ukończył 4 klasy gimnazjum w Sierpcu, uzyskując małą maturę.
W latach 1937-1939 pełnił funkcję zastępowego 98 Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej im. gen. Jakuba Jasińskiego.
W III 1940 r. rodzina Gutowskich została wysiedlona i zamieszkała w Borkowie Kościelnym k.Sierpca u Adama Szumskiego. W tym czasie Feliks Gutowski przystąpił do POZ, zaprzysiężony przez kpt.Mieczysława Teodorczyka ps. "Roman".
Przydzielono go do pracy w drukarni mieszczącej się w Białym Błocie w domu Zygmunta Nowickiego. Zajmował sie także kolportowaniem prasy podziemnej na terenie Sierpca i Płocka. 13 I 1942 r. Niemcy odkryli drukarnię, jednak Gutowskiemu i kilku innym udało się zbiec.
Drukarnię uruchomiono ponownie we wsi Bledzewo.
17 IV 1942 r. wieczorem żandarmeria otoczyła gospodarstwo i aresztowano Feliksa Gutowskiego, Stanisława Kozłowskiego ps. "Maciek" oraz gospodarzy. W Płocku poddano "Witolda" śledztwu, połączonemu ze straszliwymi torturami. Został zamęczony podczas przesłuchania, pochowany jest na starym cmentarzu w Płocku.
HENRYK GUTOWSKI ps. "OLGIERD"
Ur. 5 X 1922 r. w Sierpcu. Zm. 1 VII 2003 r.
Ukończył szkołę podstawową w Sierpcu oraz Liceum Ogólnokształcące w Strzelcach Opolskich.
W okresie XII 1940 r. - I 1942 r. należał do POZ w Sierpcu, gdzie przydzielono go do pracy w konspiracyjnej drukarni przy drukowaniu i kolportowaniu. 13 I 1942 r. został aresztowany, jednak udało mu się zbiec z posterunku żandarmerii, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Do XII 1942 r. ukrywał się we wsi Chotum k.Strzegowa, na początku I 1943 r. dostał się do Warszawy, następnie zaś przeniósł się do powiaty radzymińskiego, gdzie działał w Oddziale Specjalnym pod dowództwem Marcinkowskiego "Wyboja".
Na początku 1944 r. ukończył kurs podchorążych rezerwy piechoty, uzyskując stopień kaprala podchorążego.
W X 1944 r. pod nazwiskiem Roman Białobłocki wyjechał do Białegostoku, gdzie wstąpił do polskiego wojska. Jako żołnierz 3 pułku piechoty brał udział w walkach o Wał Pomorski, w czasie których został ranny.
Po zakończeniu wojny uciekł z wojska i powrócił do Sierpca, jednocześnie zaczął używać swego prawdziwego nazwiska.
W drugiej połowie 1945 r. nawiązał kontakt z Marcinkowskim "Wybojem" i wstąpił do ROAK. Miedzy innymi 15 I 1946 r. brał udział w opanowaniu cukrowni w Glinojecku w powiecie ciechanowskim.
Ujawnił się wiosną 1947 r. po ogłoszeniu amnestii, jednakże obawiając się aresztowania zaczął się ukrywać. W X 1950 r. aresztowano go w Świdnicy i osadzono w Warszawie w pałacu Mostowskich. 20 I 1952 r. został skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywotnie więzienie.
Na wolność wyszedł pod koniec roku 1966.
Po 1989 roku wielokrotnie odznaczano go za pracę społeczną dla miasta Sierpca. Otrzymał następujące odznaczenia:
- Zasłużony dla miasta Sierpca, 1993 r.
- Sierpczanin Roku 1993
- Krzyż Armii Krajowej, 1993 r.
- Złoty Krzyż Zasługi, 1995 r.
- Odznaka Weterana Walki o Niepodległość, 1995 r.
- Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju", 1997 r.
- Medal 200-lecia Mazurka Dąbrowskiego-Hymnu Narodowego, 1997 r.
- Krzyż Partyzancki, 1998 r.
- Odznaka pamiątkowa "Akcja Burza"
ANASTAZY KOŁODZIEJSKI ps. "GROMEK"
Ur. 9 II 1915 r. w Dąbrówce k. Żuromina, zm. 15 V 1990 r. w Warszawie.
W 1936 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Pułtusku. We wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Modlina, następnie Warszawy, gdzie odznaczony został Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec, skąd jednak udało mu się zbiec. Po ucieczce od III 1940 r. ukrywał się w powiecie sierpeckim, wkrótce zaś objął funkcję szefa wydziału organizacyjnego w strukturach ZWZ
Obwodu Sierpc. W roku 1942 został aresztowany w Osieku i przewieziony do Zielunia. Jednakże został odbity przez oddział Stanisława Maryniaka ps. "Wichura". Akcja ta spowodowała jednak odwet ze strony niemieckiej-6 X 1942 r. w Zieluniu dokonano publicznej egzekucji.
W roku 1943 objął funkcję Komendanta AK obwodu sierpeckiego w miejsce Stanisława Kaźmierczaka ps. "Wilga", który przeszedł do BCh, jednocześnie brał udział w organizacji tajnego nauczania w powiecie sierpeckim. W 1943 r. przygotowywał akcję odbicia aresztowanego przez Niemców Skwierczaka ps. "Socha", która nie doszła do skutku w wyniku kategorycznego sprzeciwu władz AK.
"Gromek" dążył do scalenia, ewentualnie współpracy grup podziemnych w powiecie sierpeckim. W wyniku jego działań do 1943 r. w skład AK weszły POZ i NOW, przeprowadzano wspólne akcje z BCh, a ponadto udało się uniknąć konfliktu z grupami komunistycznymi, z którymi podjęto rozmowy w 1944 r.
Po wyzwoleniu Sierpca Kołodziejski został wskazany przez miejscowego komunistę Marcelego W. jako dowódca AK i aresztowany przez NKWD. Pod używanym wcześniej fałszywym nazwiskiem-Lucjan Więckowski został wywieziony do ZSRR, gdzie spędził 7 lat. Pracował tam jako górnik w Kopalni Węgla nr 13 w Stalingorsku; w Kujbyszewie przez 1946 r. w Obozie Gawryłowa Polana zajmował się wyrabianiem sieci rybackich; w roku 1947 w obozie w Pocinie pracował jako malarz, stolarz i lakiernik. W 1948 wprawdzie zwolniono go z obozu, jednak został przewieziony do obwodu Irkuckiego, gdzie zajmował się stadem wielbłądów i pracował w tartaku. Miał tam wypadek i pobyt w szpitalu wykorzystał do ucieczki. Dostał się na Białoruś, skąd przyjechał do Polski, po uprzednim otrzymaniu zezwolenia na wyjazd. Do kraju powrócił w roku 1952, osiedlając się w Działdowie, gdzie mieszkał do śmierci. Na życie zarabiał jako pracownik działu finansowego PZGS.
Zmarł w 1990 r., zaś tuż przed śmiercią został przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Walecznych za działalność konspiracyjną w powiecie sierpeckim.
STANISŁAW KOZŁOWSKI ps. "MACIEK"
Ur. 16 XI 1907 r. w Uniecku, zm. 18 IX 1942 r. w Rościszewie.
Przed wojną pracował w sierpeckim Gimnazjum jako nauczyciel matematyki. Nie brał udziału w kampanii wrześniowej, gdyż z powodu poważnej wady wzroku nie został zmobilizowany. Jednakże od początku działalności POZ w powiecie sierpeckim uczestniczył w jej strukturach, stając się jednym z najaktywniejszych członków. Zajął się wydawaniem pisma "Polska Podziemna". W XI 1941 r. objął funkcję buchaltera Komendy Okręgowej, ponadto został członkiem Komisji Finansowej w Okręgu Mazowsze
Wiosną 1942 r. Niemcy aresztowali wielu członków POZ, w tym także 17 IV Kozłowskiego. 18 IX 1942 r., wraz z 13 innymi osobami został powieszony w pokazowej egzekucji w Rościszewie.
JÓZEF WALENTY MARCINKOWSKI ps. "WYBÓJ", "SĘP", "ŁYSY", "STARY".
Ur. 14 II 1900 r. w Makowie k.Dobrzynia n.Wisłą, zm. 2 IV 1952 r.
W okresie I wojny światowej należał do Polskiej Organizacji Wojskowej w latach 1916-1918. Po odzyskaniu niepodległości, wstąpił do polskiej armii i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
W latach 1929-1939 pracował w Sierpcu w Sądzie Grodzkim. Po wybuchu II wojny światowej został powołany do 8 pułku artylerii lekkiej, stacjonującego w Płocku. W toku kampanii wrześniowej znalazł się na Wołyniu, gdzie w Kowlu dostał się do sowieckiej niewoli. Udało mu się zbiec po 2 tygodniach i dostać do Warszawy. Nawiązał wówczas kontakt z Mieczysławem Chojnackim ps. "Żarski", z którym służył razem w POW w Sierpcu.
Jeszcze w roku 1939 rozpoczął działalność w Związku Walki Zbrojnej (od 1942 r.-Armia Krajowa) przyjmując nazwisko Stanisław Synakowski oraz używając pseudonimów "Wybój" lub "Sęp".
Działał na terenie Ośrodka Radzymin-Wołomin, obwodu "Rajski Ptak", tworząc Oddział Specjalny złożony z ok. 15 osób, który przeprowadzał akcje bojowe przeciw Niemcom.
Na początku 1943 r. jego oddział brał udział w zajęciu rzeźni w Wołominie, latem 1943 r. uczestniczył w zatrzymaniu transportu kolejowego na front wschodni w miejscowości Pasek. Ponadto Marcinkowski wziął udział w akcji zlikwidowania kierownika urzędu pracy w Wołominie, Otto Schysslera, który słynął z sadyzmu wobec Polaków. Akcja ta została przeprowadzona w końcu marca 1943 roku. Schyssler został uprawodzony z ulicy do dorożki, powożonej przez Marcinkowskiego. Podczas szamotaniny "Wybój" został lekko ranny. To właśnie on wykonał egzekucję na hitlerowcu.
W kwietniu 1944 r. zlikwidowali 5 Niemców koło miejscowości Brańszczyk, 17 VII 1944 r. oddział Marcinkowskiego ubezpieczał zdobycie posterunku własowców w Ryplówce koło Klembowa, następnie brał udział w ich likwidacji. Także latem 1944 r. Marcinkowski uczestniczył w zlikwidowaniu funkcjonariusza granatowej policji (polskiej policji w Generalnym Gubernatorstwie). W okresie 25-30 VII 1944 r. jego oddział ubezpieczał Sztab Podokręgu Warszawa Wschód w Miejscowości Dębinki, zaś od 30 VII do 2 VIII stawiał Niemcom opór w miejscowości Tłuszcz.
10 VIII 1944 r. Marcinkowski rozwiązał oddział, zaś po zajęciu przez wojska radzieckie północnego Mazowsza powrócił do Sierpca, przyjmując prawdziwe nazwisko.
Do VII 1946 r, pracował jako sekretarz Oddziału Ksiąg Wieczystych przy Sądzie Grodzkim w Sierpcu. W pierwszej połowie roku 1945 rozpoczął działalność w PSL, a także w ramach ROAK. Z jego inicjatywy dokonano zamachu na komendanta sierpeckiego UBP - Żółtogórskiego (Gelbberga), 27 IX 1945 r.
Prawdopodobnie ujawniał się 2 razy-w roku 1945 i 1947. Za każdym razem nie rezygnował jednak z działalności niepodległościowej. Nawiązał kontakt z Dowództwem 23 Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, którym było północne Mazowsze. Marcinkowski został dowódcą jednego z rejonów, mając pod swymi rozkazami oddziały Henryka Gąsika ps. "Mściciel" oraz Wiktora Stryjewskiego ps. "Cacko" (Marcinkowski podobnież zastanawiał się nad możliwościa zlikwidowania "Cacki", gdyż uważał, że kompromituje on polski ruch niepodległościowy w oczach społeczeństwa).
Pierwszy z nich został rozbity w 1948 r., drugi w 1949 r.
W tej sytuacji Marcinkowski nawiązał współpracę z V komendą organizacji Wolność i Niezawisłość, na najbliższego współpracownika wybierając Stanisława Sękowskiego ps. "Michał". Nie wiedział wówczas, iż w tym czasie WiN był już rozbity, a "V komenda" była prowokacją UB.
W dniu 7 XI 1950 r. wraz z Janem Milewskim ps. "Szary" został aresztowany we Włocławku i przewieziony do Warszawy. Przetrzymywano go na Pawiaku i w Pałacu Mostowskich. 30 I 1952 r. został skazany na karę śmierci, wykonaną 2 IV 1952 r. w więzieniu na Mokotowie w Warszawie.
STANISŁAW MARYNIAK ps. "WICHURA"
Ur. 9 V 1909 r., zm. 21 XI 1981 r.
Do ZWZ (od 1942 r. AK) wstąpił w roku 1940, gdzie pełnił funkcję szefa łączności w Obwodzie Sierpc. Zorganizował sieć łączności wewnętrznej, tzn. wewnątrz obwodu oraz zewnętrznej. Za pośrednictwem kurierów i łączników utrzymywał stały kontakt ze sztabami Płock, Ciechanów, Mława oraz z władzami Inspektoratu Płocko-Sierpeckiego i kierownictwem Podokręgu "Tuchola-Północ" AK w Warszawie.
Poza tym brał udział w akcjach zbrojnych, głównie w uwalnianiu więźniów. W IV 1942 r. uczestniczył w akcji na areszt w Kuczborku, w X 1942 r. dowodził grupą odbijającą "Gromka" z aresztu w Zieluniu, w XI brał udział w akcji w Szreńsku.
Po wojnie wyjechał do Warszawy, następnie w roku 1951 do Olsztyna, później zamieszkał w Olsztynku.
Od 1945 r. należał do PPS, potem do PZPR.
ZENON MAZUROWSKI ps. "LEW"
Ur. 1919 r.
Wuj Jerzego Czajkowskiego. Przed wojną i w czasie okupacji zajmował się gospodarstwem, sadem i handlem. Do ROAK trafił właściwie przypadkowo, zwerbowany przez J.Czajkowkiego. Przez cały czas podlegal bezpośrednim rozkazom Józefa Marcinkowskiego ps. "Wybój".
23 II 1946 r. brał udział w zlikwidowaniu w Żarówce wójta gminy Borkowo - Zygmunta Lejmana, donosiciela UB. 19 III 1946 r. uczestniczył w uwolnieniu rannego żołnierza ROAK, Stanisława Ciarkowskiego (ew. Ciarki), trzymanego pod strażą UB w sierpeckim szpitalu oraz w likwidacji 24 IV 1946 r. Franciszka Urbanka (ew. Urbana) "Ślepego", który jednocześnie był pracownikiem UBP (zastępca Żółtogórskiego).
Od tej pory ukrywał się i wyjechał do Wrocławia. Został tam jednak rozpoznany wobec czego przeniósł się do Morąga.
Po ogłosazeniu amnestii w 1947 r. ujawnił się. Uniknął aresztowania, nie był także sądzony.
W roku 1955 przeprowadził się do wsi Świętnik za Lidzbarkiem Warmińskim, gdzie prowadził gospodarstwo rolne.
W 1995 r. uzyskał uprawnienia kombatanckie.
STANISŁAW NAKONIECZNIKOW - KLUKOWSKI ps. "GRYF", "WUJEK", "ORDON", "ZAWISZA", "KILIŃSKI", "KMICIC"
Ur. 27 XII 1898 r. w Warszawie, syn Bolesława i Marii z Klukowskich; zm. 10 X 1944 r. w Warszawie (zastrzelony z wyroku AK)
Z wojskiem związał się juz w 1918 r., kiedy to zgłosił się na ochotnika do oddziału kawalerii mjr. Czesława Bystrama, zaś od 1 I 1919 r. walczył na wschodzie w 3 Pułku Ułanów. W IV 1920 r. objął dowództwo plutonu w 4 Pułku Strzelców Konnych. Podczas walk pod Werbkowicami, 5 IX 1920 r. został ciężko ranny.
Od lipca 1930 r. pełnił funkcję instruktora-wychowawcy w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Od roku 1937 dowodził szwadronem kwalerii Korpusu Ochrony Pogranicza "Stołpce".
W marcu 1939 r., o awansie na majora, objął stanowisko dowódcy kawalerii dywizyjnej w 2. DP Legionów w Armii "Łódź", w składzie której walczył we wrześniu 1939 roku. Brał udział udział w obronie Modlina, następnie na rozkaz gen. W. Thomme'go przyłączył się do Grupy Kawalerii gen. W. Andersa. Jego oddział został rozbity na przedpolach Warszawy, zaś Nakoniecznikow dostał się do niemieckiej niewoli.
Udało mu się zbiec już w październiku, po czym udał się do Warszawy. W 1940 wstąpił do ZWZ i otrzymał nominację na zastępcę komendanta Podokręgu II ZWZ (płn. Mazowsze), kryptonim "Północ", pełniąc jednocześnie funkcję inspektora Inspektoratu II w tym podokręgu (obejmował obwody: ciechanowski, mławski, działdowski, modliński i przasnyski).
Latem 1942 r. część członków AK przeszła do tworzonych wówczas NSZ.
Nakoniecznikow objął komendę Okręgu II NSZ (Mazowsze-Północ) i przyjął stopień podpułkownika NSZ, za co Wojskowy Sąd Specjalny Obszaru Warszawskiego AK skazał go na karę śmierci.
POnadto objął on także funkcję komendanta Okręgu XIII (Białostockiego), gdzie występował pod pseudonimem "Kiliński".
W IV 1944 r. doszło do rozłamu w szeregach NSZ, w wyniku czego Nakoniecznikow, podniesiony do rangi pułkownika, stanął na czele jednego z dowództw tego ugrupowania (drugim dowódcą był ppłk Albin W. Rak ps. "Lesiński".
W dniu 18 X 1944 r. Nakoniecznikow został mianowany Komendantem NSZ. Po zakończeniu narady w jego mieszkaniu, weszło dwóch mężczyzn i zastrzeliło "Kmicica".
Rozpowszechniano pogłoski , iż Nakoniecznikow nawiązał kontakt z Armią Ludową oraz chciał podporządkować NSZ Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego, dlatego też został zlikwidowany za zdradę.
Został pochowany w Częstochowie, pod fałszywym nazwiskiem w grobie rodzinnym Żabów, gdzie spoczywa do dziś.
(zaczerpnięto z tekstu T.P.Rutkowskiego, zamieszczonego na stronie internetowej Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych).
ZDZISŁAW OŻAROWSKI ps. "MŚCISŁAW"
Ur. 12 IX 1912 r. w Borkowie Kościelnym, zm. 21 VII 1981 r.
Przed wybuchem wojny mieszkał w Warszawie. W roku 1939 nie został zmobilizowany, z powodu niesprawnego palca. Po zakończeniu walk powrócił w rodzinne strony, zaś w 1940 r. wstąpił do POZ. Najprawdopodobniej był w kierownictwie powiatowym w Sierpcu, często także podróżował wspólnie z Mieczysławem Teodorczykiem na inne tereny objęte działaniami POZ: do Grudska, Ciechanowa, Mławy i Płocka.
Współredagował wydawane w okolicach Sierpca pismo "Polska Podziemna". Po aresztowaniach członków POZ w roku 1942 przeniósł się do powiatu płockiego, następnie do Warszawy, gdzie jako Jerzy Niszczycki pracował w cukierni Lourse'a. W Warszawie kontaktował się przez cały czas z Teodorczykiem, przez jakiś czas pełnił także funkcję łącznika na północne Mazowsze.
17 II 1943 r. został aresztowany przez gestapo i mimo braku dowodów na działalność konspiracyjną został wysłany do obozu koncentracyjnego w Oswięcimiu. Przeszedł także przez obóz w Buchenwaldzie, następnie w Dorze, gdzie doczekał wyzwolenia przez Amerykanów.
Po zakończeniu wojny powrócił do kraju i zamieszkał w Świdnicy Śląskiej k.Wrocławia. Zresztą jego rodzina musiał opuścić Sierpc ze względu na ziemiańskie pochodzenie-brat Zdzisława Ożarowskiego, Michał został zamordowany przez UB.
Przez wiele lat Ożarowski, poza pracą w sądzie, zajmował się badaniami nad historią Ziemi Dobrzyńskiej i północnego Mazowsza, zaś po jego śmierci zebrane przez niego materiały zostały przekazane do Archiwum Diecezjalnego w Płocku.
JAN SZCZEPAN PRZEDPEŁSKI ps. "PAWEŁ"
Ur. 26 XII 1912 r. w Bodzanowie w powiecie płockim.
W Sierpcu ukończył szkołę podstawową oraz Gimnazjum, w którym w roku 1934 zdał maturę. Do wybuchu wojny pracował w sierpeckim Urzędzie Skarbowym.
15 XII 1940 r. wstąpił do POZ, działającej na terenie Sierpca. Zaprzysiężony został przez kpt Mieczysława Teodorczyka ps "Roman". W organizacji zajmował się kolportacją prasy niepodległościowej w Sierpcu, w gminie Rościszewo oraz w gminie Lisewo. Jesienią 1941 zmuszony był przejść do Generalnej Guberni, gdzie przez jakiś czas ukrywał się w okolicach Legionowa. Zimą wstąpił do ZWZ w Warszawie, wchodząc w skład batalionu "Kiliński" oraz 2 kompanii (od II 1942 r. ZWZ przemianowano na AK).
15 VII 1943 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty, otrzymując stopień kaprala. Poza tym objął dowództwo drużyny strzeleckiej. Pełnił także funkcję podoficera broni w 2 kompanii batalionu "Kiliński".
W Powstaniu Warszawskim walczył do 5 IX, kiedy to został ranny podczas bombardowania. 25 IX awansował na podporucznika. Po zakończeniu walk dostał się do niewoli i przewieziono go do szpitala wojennego w Zeitham w Saksonii, następnie zaś był operowany 15 XII w Dreźnie. W I 1945 r. został przewieziony do obozu w Muhlberg, następnie w IV 1945 r. wraz z innymi więźniami ewakuowano go na zachód przed nadciągającą Armią Czerwoną. Pod koniec kwietnia w okolicach Grimmy został uwolniony przez Amerykanów. Do Polski powrócił 31 VII 1946 r., po wcześniejszej kuracji w angielskim szpitalu w Nordheim.
Po powrocie do Sierpca od XI 1946 r. pracował w gospodarstwie rolnym, następnie zaś od XI 1948 r. do 1 V 1951 r. w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni w Sierpcu. W VIII 1951 r. podjął pracę w Wydziale Finansowym Powiatowej Rady Narodowej w Sierpcu. W roku 1975 przeszedł na wcześniejszą emeryturę.
STANISŁAW SĘKOWSKI ps. "MICHAŁ", "ODRA", "ORDON", "RUGIA", "ZBRUCZ".
Ur. 19 VI 1914 r. w Gójsku w powiecie sierpeckim, zm. 11 I 1961 r. w Sierpcu.
W czasie kampanii wrześniowej uczestniczył w obronie Modlina, po kapitulacji znalazł się w niemieckiej niewoli , jednakże wkrótce udało mu się zbiec. Rozpoczął działalność konspiracyjną we wrześniu 1940 r. w strukturach POZ, gdzie objął funkcję oficera organizacyjnego w Sztabie Okręgu III Mazowsze. Po wejściu POZ w struktury AK został kurierem Sztabu Podokręgu Północ Obszaru Warszawa.
W VIII 1943 r. ukończył Konspiracyjną Szkołę Podchorążych, po czym został przeniesiony do Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa. Objął stanowisko instruktora w Szkole Oficerskiej i Podoficerskiej. Od XII 1943 r. dowodził Grupą Bojową "Roman", stanowiącą grupę likwidacyjną Kierownictwa Walki Podziemnej miasta stołecznego Warszawy, przeprowadzając ok. 20 udanych akcji. W czasie Powstania Warszawskiego został ranny, następnie zaś dowodził plutonem w czasie walk w Puszczy Kampinoskiej.
Do I 1945 r. pełnił funkcję referenta łączności i pełnomocnika referenta kontrwywiadu w Sztabie Podokręgu Północ Obszaru Warszawa. 1 I 1945 r. został mianowany podporucznikiem.
w VI 1945 r. został aresztowany i skazany na 10 lat więzienia. Zwolniono go na mocy amnestii w roku 1947. Jednakże 7 XI 1950 r. został ponownie aresztowany i do I 1956 r. przetrzymywano go w szpitalu więziennym we Wrocławiu, następnie zaś w szpitalu dla chorych umysłowo w Drewnicy.
W Sierpcu zamieszkał u Gadzińskiego przy Starym Rynku. Tutaj zmarł w wyniku zaczadzenia 11 I 1961 r., pochowany został na starym cmentarzu parafialnym.
Stanisław Sękowski był dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych-w roku 1939 oraz 15 I 1945 r.
ZBIGNIEW BOGUMIŁ JÓZEF SIKORSKI ps. "CEZARY"
Ur. 3 IV 1923 r. w Otrębie w powiecie Nowe Miasto n.Drwęcą, zm. 3 IV 1998 r.
Po zakończeniu kampanii wrześniowej wraz z rodziną został wysiedlony z Ostrowitego k.Jabłonowa do Sierpca. W XII 1939 r. przystąpił do POZ, gdzie zajmował się kolportażem podziemnej prasy i drukowaniem "Polski Podziemnej".
14 I 1942 r. drukarnia została odkryta przez Niemców, wobec czego przeniesiono ją do Bledzewa, gdzie działała do połowy IV 1942 r., to jest do momentu masowych aresztowań członków POZ. Sikorski do V 1942 r. ukrywał się w okolicach Sierpca, następnie przedostał się do Warszawy, gdzie skontaktował się z kpt. Teodorczykiem ps. "Roman" i wstąpił do AK. Mieszkał w Falenicy pod nazwiskiem Walenty Pączkowski, następnie w Glinkach k.Otwocka. Od jesieni 1942 r. przebywał w Warszawie, cały czas utrzymując kontakty z ludźmi z Sierpca pracującymi w fabryce cukierków Kazimierza Iłowieckiego przy ul. Wiśniowej.
Jesienią 1943 r. ukończył kurs podchorążych piechoty, uzyskując stopień kaprala podchorążego.
W pierwszej połowie 1944 r. na rozkaz dowództwa AK rozpracował stacjonującą w Warszawie jednostkę rosyjską zorganizowaną przez Niemców. Następnie od V 1944 r. działał w Oddziale Specjalnym dowodzonym przez Józefa Marcinkowskiego ps. "Wybój", zmieniając nazwisko na Zbigniew Buczkowski. Został schwytany 10 VIII 1944 r. po dwudniowym starciu z Niemcami w okolicy Grabia Starego.
Przebywał w obozach przejściowych w Beniamowie, Szymanowie i Skierniewicach, następnie wraz z grupą ok. 460 osób został wywieziony w głąb Niemiec. Tam przez miesiąc był w obozie dla jeńców sowieckich w Padeborn, następnie w okresie 20-25 IX 1944 r. - w Soest. Do 10 IV 1945 r. przebywał w obozie pracy w Eichen koło Siegen, w płd. Wesfalii. Po zajęciu tej miejscowości przez wojska amerykańskie, pozostał w niej do XI 1945 r., by następnie osiedlić się w północno-zachodniej części Niemiec.
Do Polski powrócił w XI 1947 r., gdzie pracował jako dyrektor PGR w Smogórach w województwie poznańskim. Jesienią 1952 r. został aresztowany i przez rok przetrzymywano go w Jaworze. Na procesie we Wrocławiu został skazany przez Okręgowy Sąd Wojskowy na trzykrotną karę śmierci. W więzieniu wrocławskim usiłował popełnić samobójstwo, potem chorował do roku 1955. W tym czasie wyrok uległ przedawnieniu, zamieniając się na dożywotnie więzienie.
Do XII 1966 r. Sikorski przebywał w więzieniu we Wronkach, po czym wyszedł na wolność.
W latach późniejszych również był prześladowany przez władze komunistyczne. Trzykrotnie go więziono, następnie uniewinniano: pierwszy raz przez 2 lata, drugi-7 miesięcy, trzeci-11 miesięcy. Po zwolnieniu z Wronek wyjechał na Górny Śląsk.
WIKTOR STRYJEWSKI ps."CACKO"
Ur. 1 IX 1916 r., zm. 18 I 1951 r.
Dowodził oddziałem zbrojnym powiązanym z ROAK, pod koniec 1946 r. wszedł w skład NZW. Grupa ta była jedną z najbardziej znanych spośród zbrojnego podziemia działających na terenie powiatu sierpeckiego.
W 1939 r. był w wojsku. Po zakończeniu wojny pełnił obowiązki komendanta posterunku SOK w Sierpcu. W II 1946 r. zbiegł i przystąpił do walki zbrojnej z nową władzą. Początkowo jako członek, następnie komendant jednej z grup bojowych NZW, podporządkowany był 11 grupie operacyjnej 23 Okręgu NSZ. Działał głównie na terenie powiatu płockiego, sierpeckiego i rypińskiego, zaś celem jego ataków były osoby powiązane z nową władzą, głównie funkcjonariusze Urzędów Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Wojska Polskiego oraz ORMO, a także członkowie PPR i urzędnicy państwowi.
W XI 1946 roku grupa dowodzona przez "Cackę" podjęła próbę rozbrojenia posterunku w Uniecku. Zginął wówczas funkcjonariusz MO - Wacław Nowicki.
9 II 1947 r. grupa zastrzeliła milicjanta Tadeusza Lewandowskiego. W kilka dni później zaatakowano posterunek w Gralewie. Zginął wówczas funkcjonariusz PUBP w Płońsku - Czesław Piwowar. 17 II oddział MO przeprowadził pościg za Stryjewskim, jednakże udało mu sie zbiec, zaś w trakcie pościgu zginął funkcjonariusz MO Józef Wawrzyński
Jego oddział zlikwidował Władysława Rypińskiego , odpowiedzialnego za zamordowanie ponad 100 osób związanych z niekomunistycznym ruchem oporu.
Stryjewski został aresztowany w II 1949 r. W procesie otrzymał 38-krotny wyrok śmierci. W sumie skazano go na śmierć oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze, a ponadto przepadek mienia.
Wyrok został wykonany 18 I 1951 r. w warszawskim więzieniu na Mokotowie.
Co ciekawe - nad możlwością jego likwidacji zastanawiał się podobno Józef Marcinkowski, gdyż uważał, iż kompromituje on polski ruch niepodległościowy w oczach społeczeństwa.
WITOLD TESKE ps. "RAWICZ"
Przed wybuchem wojny Witold Teske mieszkał w podsierpeckiej wsi Dąbrówki.
W latach 1938-1939 służył w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Warszawie.
We IX 1939 r. Witold Teske jako kapral podchorąży służby stałej brał udzial w walkach, służąc w lotniczym oddziale szturmowym na Woli i Mokotowie.
W Zegrzu dostał sie do niewoli, skąd zbiegł.
W 1940 r. przystąpił do sierpeckiego batalionu NOW, dowodzonego przez Lesława Brudnickiego ps. "Brochwicz" i przyjął ps. "Rawicz". Pełnił fukcję oficera wywiadu i kontrwywiadu.
Jego oddział operował w rejonie wsi Dąbrówki. Razem z Witoldem do NOW należał jego siostra Maria. W domu ich ojca przechowywano broń zebraną jeszcze po kampanii wrześniowej. Przeprowadzano szkolenia bojowe, w których uczestniczyło kilka osób z Dąbrówek i okolic.
Teske dowodził także oddziałami ochrony Delegatury Rządu w powiecie sierpeckim.
Jesienią 1942 r. większość członków NOW weszła w skład AK.
Pozostali utworzyli NSZ, pod dowództwem płk. Ignacego Oziewicza ps. "Czesław".
Wsród tych, którzy wybrali NSZ był także Teske. W jego gestii ponownie był wywiad i kontrwywiad.
Od 22 VI 1944 r. większość jednostek NZS na północnym Mazowszu weszła w skład AK.
Te, które tego nie uczyniły, kontynuowały działalność jako NSZ.
W okresie VII-X 1945 r., w wyniku licznych aresztowań przez Urząd Bezpieczeństwa, NSZ zostało rozbite i w praktyce przestało istnieć. W związku z tym, na przełomie 1945/46 r. resztki organizacji podporządkowano Komendzie Głównej NZW. Teske przynależał do NZW Mazowsze Zachód.
Po Witolda Teske już drugiego dnia po wyzwoleniu Sierpca przyszli funkcjonariusze NKWD. Z pomocą przyszedł mu znajomy z AK, który pracował w Rejonowej Komisji Uzupełnień. Sprawił, iż Teske został powołany do wojska. Przydzielono go do 15 Pułku Lotniczego w Zamościu.
Jednak nawet będąc w wojsku nie zaprzestał działalności w ramach NZW.
W wojsku był dosyć krótko, ponieważ został zatrudniony jako pilot w LOT. Dzięki temu, poza funkcją oficera wywiadu i kontrwywiadu,został kurierem na Zachód. Dostarczał listy oraz sprawozdania z działalności organizacji podziemnych.
Ponadto spotykał sie z przywódcami polskimi na emigracji, zajmował się organizowaniem pomocy dla rodzin osób działających w partyzantce i więzionych przez UB.
Dzięki niemu zorganizowano wysłanie z Londynu paczek dla polskich oficerów przebywających w riazańskich łagrach.
Przekazywał także raporty o działalności UB (aresztowania, sposoby postępowania z więźniami, metody przesłuchań). Informował również o morderstwach popełnianych przez komunistyczne służby bezpieczeństwa na żołnierzach AK i NSZ oraz członkach PSL.
Dokonał przerzutu na Zachód oficera NZW - Stefana Majewskigo ps. "Szczepan", a po jakimś czasie zabrał go z Berlina do Polski.
Witold Teske został aresztowany 15 X 1948 r. (razem z siostrą - Marią, która została skazana na 5 lat więzienia) Przewieziono go do więzienia Toledo w Warszawie. Tam przebywał do 1951 r. Poddano go brutalnemu przesłuchaniu, jednak nie wydał nikogo i do niczego się nie przyznał.
Cudem uniknął amputacji obu nóg. Poza tym katowanie pozostawiło trwały ślad w psychice - m.in. Teske do końca życia budził się w nocy z krzykiem.
W I 1951 r. dostał wyrok dożywotniego więzienia i został przewieziony do Wronek. Więzienie opuścił w 1955 r.
W 1992 r., za "udział w walkach partyzanckich z hitlerowskim okupantem", Witold Teske został odznaczony Krzyżem Partyzanckim.
Także w 1992 razem z siostrą Marią odznaczono go Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego, za "zasługi w latach 1939-1945".
ZYGMUNT WOLSKI
Ur. 2 V 1908 r. we wsi Wola Grąbiecka k.Sierpca, zm. 18 IX 1942 r.
Przed wojną pracował jako nauczyciel na Polesiu. Współpracował tam z Organizacją Młodzieży Towarzystw Uniwersytetów Robotniczych, co było źle widziane przez władze oświatowe. W roku 1931 został zwolniony z pracy i powrócił w rodzinne strony. Po powrocie nie znalazł zatrudnienia w zawodzie, zajął się za to działalnością agitacyjną, organizował m.in. Związek Młodzieży Wiejskiej RP "Wici". W roku 1935 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski. W tym samym roku został aresztowany za propagandę komunistyczną i nawoływanie do rewolucji. Początkowo został skazany na 8 miesięcy więzienia w zawieszeniu, jednakże za kolejne wystąpienia osadzono go w Berezie Kartuskiej, gdzie przebywał do 1938 r.
Po wybuchu wojny współorganizował Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie "Młot i Sierp" oraz pełnił funkcję sekretarza Komitetu Okręgowego.
Prawdopodobne jest, iż 5 I 1942 r. uczestniczył w zebraniu założycielskim PPR w Warszawie.
W nocy 3/4 IV 1942 r. aresztowano go w czasie przekraczania granicy Generalnej Guberni i terenów wcielonych do Rzeszy. Został powieszony w Płocku, wraz z 12 innymi skazanymi, przy ul. Jerozolimskiej.
ZBIGNIEW ZIELIŃSKI ps. "JARACZ", "WĄSIK".
Ur. 24 I 1912 r. w okolicach Rzeszowa, zm. 22 X 1988 r.
W latach 30-tych rozpoczął prace jako strażnik w sierpeckim więzieniu.
Po wybuchu wojny razem z żoną został ewakuowany na wschód, jednak po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie oboje wrócili do Sierpca. Aby uniknąć wywiezienia na roboty do Niemiec, Zieliński pracował jako malarz pokojowy, w późniejszym okresie został zatrudniony w młynie Niemca Bomerta.
W Sierpcu zaangażował się w działalność konspiracyjną, najprawdopodobniej w strukturach NSZ, następnie w AK, gdzie od 1943 r. pełnił funkcję szefa wywiadu i kontrwywiadu w Obwodzie Sierpc. Zmontował sprawnie działającą siatkę wywiadowczą-informacyjną, werbując między innymi Kazimierza Lisickiego ps. "Kret". W swym mieszkaniu ukrywał maszynę, na której przepisywano rozkazy władz konspiracyjnych i powielano ulotki.
W IV I V 1944 r. Niemcy aresztowali ok. 30 osób powiązanych z AK - Zielińskiemu udało się uniknąć wpadki, jednak od tej pory stale się ukrywał.
Po wyzwoleniu miasta, "Wąsik" wyjechał, nie informując o celu podróży nawet żony. Jak się okazało wykazał się dużą przezornością, gdyż jakiś czas potem poszukiwało go UB.
Zmienił nazwisko na Mańkowski i razem z żoną zamieszkał w Toruniu, zaś od roku 1987 w Warszawie.
|
